GENEL SAĞLIK SİGORTASI UYGULAMASI
Bugün Güncel olan Genel Sağlık Sigortası konusuna değineceğim. Uygulamanın üç amacından bahsedeceğim.
5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile kabul edilen Genel Sağlık Sigortası uygulamasında, 01.10.2010 tarihine kadarki ilk ertelemeden 01.01.2012 tarihine gelindi.
2012 Yılı ocak ayı başında yürürlüğe giren uygulama;
Sosyal Güvencesi Olmayanlar Yönünden:
- Çalışanlar (4c Emekli Sandığı- 4b Bağ Kur- 4a SSK’lı), emekliler, yeşil kartlılar, 65 yaş aylığı alanlar, özürlü aylığı alanlar ve bunların bakmakla yükümlü oldukları dışında kalan kişilerin zorunlu olarak sağlık sigortası kapsamına almayı,
Ayda 30 Günden Az çalışanlar Yönünden:
-Ayda 30 günden az çalışan, kısmi partime çalışanlar, çağrı üzerine çalışanlar, ev hizmetlerinde çalışanların eksik günlerini tamamlayarak sağlık yardımlarından yararlandırılmalarının sağlanmasını,
Yabancılar Yönünden:
-Türkiye de bir yıl ve üzeri ikamet eden ve ülkelerinde sosyal güvencesi olmayan kişileri Genel Sağlık Sigortası kapsamına almayı amaçlamaktadır.
Türkiye resmi kayıt sistemine (Mernis) göre sigortalı sayısı 18 milyona yaklaşmaktadır. Yeşil kartlı sayısı 9.550.000 kişiyi geçti. Sosyal güvencesi olmayan ve sağlıktan yararlanmayanların sayısı ise iki milyon yakın.
İlk Hedef, iki milyona yakın kişinin zorunlu sağlık sigortası kapsamına almak. Yeşil Kart sahipleri ise bu yıl sonu dolacak kart vize süresi nihayetinde genel sağlık sigortası kapsamına alınmak için müracaat etmek zorunda olacaklar. Bildirimin, şimdilik (uzatılmaz ise) 2012 Ocak ayı sonuna kadar yapılması zorunlu
Bir ay içinde gerekli müracaatı yapmayanların primleri en yüksek gelire göre resen tahakkuk ettirilecek.
Müracaat nasıl yapılacak?
Herhangi sosyal güvencesi olmayan, Sağlık sigortası kapsamı dışında olan kişiler gelir testi yapmak için, valilik veya kaymakamlık bünyesinde bulunan Sosyal Yardımlaşma Vakfına müracaat ederek “Gelir Testi” yaptıracaklar. Gelir testi sonunda, aynı adreste oturan aile bireylerinin toplam geliri birey sayısına bölünecek. Aynı evde iki aile otursa dahi aynı uygulama yapılacak.
Kişi başına düşen gelir ve prim ödemeleri aşağıda belirtilen şekilde olacak;
a-Asgari ücretin üçte birinden az ise (Ocak-Haziran 2012 tarihleri için Asgari ücret 886,50 TL bunun 1/3 ü 295,50 TL dir) prim devlet tarafından karşılanacak. Yani bu durumda vatandaş bedel ödemeden Genel sağlık Sigortasından yararlanacak.
b-Asgari ücretin üçte bir ile asgari ücret arasında ise (295,50-886,50) asgari ücretin %4 ü oranında prim tutarı olan 35,46 TL,
c-Asgari ücretle asgari ücretin iki katı arasında ise (886,5-1773,-TL) asgari ücretin %12 si oranında prim olan 106,38 TL,
d- Asgari ücretin iki katı olan 1773,- TL sının üzerinde ise, asgari ücretin %24 ü oranında prim olan 212,76 TL ödeyecek.
GENEL SAĞLIK SİGORTASINA TABİ OLUNACAK YAŞ
Kişiler 18 yaşına kadar anne ve babaları üzerinden sağlık yardımı almaya devam edecek. 18 Yaşını doldurduklarında ise kendi ceplerinden prim ödemek zorunda kalacaklar. Bu yaş, Orta öğretimde 20, Yüksek öğretimde 25 yaşına kadar olacak.
18 yaşını, okuyorsa 20-25 yaşını doldurduğu tarihte 10 gün içinde “Gelir Testi” yaptırarak Kuruma bildirimde bulunmak zorunlu.Yapmayanlar,Yukarıda belirtildiği gibi en üst gelir basmağından prim tahakkukları resen yapılacak.
KADINLARI KAPSAYAN AYRINTI
01.10.2008 Tarihinde kabul edilen 5510 sayılı yasa, 18 yaşını, okuyorsa 20-25yaşını doldurmuş kişileri zorunlu olarak yasa kapsamına alıyordu. Kız çocukları ise evlenme, çalışma gibi hallerinde değişiklik oluncaya kadar anne ve babaları üzerinden sağlık yardımı alıyordu. Hal değişikliğinde primleri kendi ceplerinden yatırmak zorundalar ve boşansalar işsiz kalsalar dahi “bakmakla yükümlü olunan kişi” olamıyorlardı.
Kamuoyu baskısı sonucu, 6111 sayılı ile 5510 Sayılı Yasanın Geçici 12. Maddesinde yapılan değişiklik ile kadınlara farklı bir uygulama getirildi.Buna göre;
01.10.2008 Tarihi ve öncesi Ebevyenleri üzerinden sağlık yardımı alan kadınlar, sigortalı çalışma, evlenme gibi hallerinde bir değişiklik olmadıkça, ölünceye kadar bu haktan yararlanacak. İşsiz veya boşanarak baba evine dönse dahi tekrar ebevyen üzerinden sağlık yardımı alabilecek.
01.10.2008 Tarihine kadar ebevyeni üzerinden sağlık yardımı almayan kadınlar ise 18 yaşını, okuyorlarsa 20-25 yaşını doldurduklarında 10 gün içinde gelir testi yaptırıp kuruma bildirimde bulunacak. Primi kendi cebinden ödemek zorunda olacaklar.
Bütün bu açıklamalardan sonra şunu söyleyebilirim. Bu uygulamanın kısa bir zamanda oturmayacağı görülüyor. Oturuncaya kadar da birkaç erteleme veya prim affı çıkacak diye düşünüyorum.
Bahaittin ÇAĞDAŞ
SMMM
Sosyal Güvenlik Uzmanı
